از حوالی سال 1300 در محافل فامیلی و مجامع متفاوت یزد بحث الگو گرفتن از زنگی پیشرفته اروپا شروع شد و عدٌه ای که به آنان منورالفکر می گفتند مثل فرنگی ( فرانسوی ) شدن را تبلیغ می کردند ؛ و مجموعا" به دو گروه تقسیم می شدند :
- ماموران حکومتی و نظایر آنان که بیشتر متوجٌه کالا هائی تولیدی مثل بکار گیری اتوموبیل بودند و خود به دودسته تقسیم می شدند :
یکی : طرفداران رضا شاه که به آنها کلاه پهلوی ها ( نوع کلاهی که رضا خان در ایران باب کرد ) می گفتند ؛ و
دیگری ، اقلیتی که سید ضیائ الدین طباطبائی را یزدی میشمردند و به طرفداری از وی پرداخته به خاطر اینکه وی کلاه پوستی را ترجیح می داد به ایشان کلاه پوستی ها می گفتند .
- اهالی حرفه و فنٌ و تا حدودی تجارت که به دنبال آسان شدن کارها ، هزینه کم تر و در آمد بیشتر با بکارگیری ماشین بودند و نه رضا شاه و نه سیٌد ضیاء بلکه در واقع این گروه بودند که عمران و ترقی یزد ، که قربانی اختلافات شاه و سید ضیاء هم بود ، را سبب شدند .
در آن روز اصل فکر صنعتی بر این بود که هرکجا هر صنایعی دستی و سنٌتی دارد جایش را با صنایع مدرن و ماشینی عوض کند و مثلا" یزد و اصفهان و کاشان که مرکز پارچه بافی بوده اند به تبدیل صنایع خود به ماشینی بپردازند .
در این راه حکومت رضا شاهی قاعدتا" کمک می کرد ؛ امٌا در خصوص یزد به دلیل اینکه رقیبش سید ضیاء و برخی از مخالفان ارشدش را از بین یزدی ها می دید وضع فرق می کرد و نه تنها آنچنان کمکی نمی نمود که گاهی کارشکنی هائی در امر صنعتی شدن ، مدرنیزاسیون واقعی ، و توسعه و ترقی یزد را به حکومت رضا شاهی نسبت می دادند .
مثلا" در حوالی سال فو ت آیت الله العظمی آقا سید یحیی موسوی یزدی ، در سالهای 1305 و 1306 برای وارد کاردن کارخانه صنعتی پارچه بافی به یزد از ایشان استفتاء کرده بودند که ایشان هم به صورتی بسیار مختصر گفته بودند : « ثواب دارد » .
پس مقدمات صنعتی کردن شهر و پارچه بافی آن در آن زمان شروع شده بوده است ؛ و با کارشکنی هائی در کسب مجوزها و کمک های دولتی مواجه بوده است .
امٌا اصل شروع صنعتی شدن یزد را شاید بتوان در زمان شروع به ساخت و شروع به کار کارخانه اقبال در حوالی سال 1310 شمسی دانست ؛ و صاحبانش با یک دنیا بیم و امید به تاسیس شرکت مربوطه پرداختند .
* علیرضا آیت اللهی : یکی از نخستین فعالان این شرکت ، آقای روهنی ، دائی زاده آقا میرزا جواد ( گویا پسر یسردائی والده ایشان ) و دارای روابط کاری قابل توجه در آن زمان با ایشان ) بوده است
عضو شوید
عضویت سریع
آمار
وب سایت:
آمار مطالب
آمار بازدید
